Pamangkot
Mga Pastora/ Manugwali nga babaye? Ano bala ang ginahambal sa Bibliya nahanungod sa mga kababayenhan sa Hilikuton ukon Ministry?
Sabat
Wala na siguro sang mas may mainit pa nga ginabaisan nga bagay sa simbahan subong nga masobra pa parti sa kababaenhan nga nagaserbisyo bilang pastora ukon manogwali. Bangod sini, importante gid nga ang aton panan-aw sini indi mangin isyu sang lalaki kontra sa babaye. May mga babaye nga nagapati nga ang kababaenhan indi dapat magserbisyo bilang pastora kay ang Bibliya, sunu’ sa ila, nagadumili sini, sa pihak nga bahin, may ara man nga mga lalaki nga nagapati nga ang mga babaye mahimo man nga makaserbisyo bilang manogwali kag wala sang nagadumili sa Bibliya nahanungod sini. Indi ini isyu sang diskriminasyon ukon pagtan-aw nga ang lalaki mas mataas sang sa babaye. Ang isyu diri amo ang nanarisari nga pag-interpretar ukon paghangop sa Bibliya.
Ang Pulong sang Dios nagasiling, “Kag kon may nagatudlo, ang mga babayi dapat magpamati lang nga may pagpaubos. Wala ko ginatugutan ang mga babayi nga magtudlo ukon magdumala sa mga lalaki. Kinahanglan maghipos lang sila” 1 Timoteo 2:11-12). Sa iglesia, ang Dios naghatag sang mga nagakalain-lain nga responsibilidad sa mga lalaki kag sa mga babaye. Resulta ini sang ginsuguran sang pagtuga sang Dios sang mga katawhan kag kun paano nagsugod ang sala sa kalibutan (1 Timoteo 2:13-14) Ang Dios, paagi kay apostol Pablo, nagdumili sa mga babaye sa pagserbisyo bilang manunudlo kag/ukon mangin mas mataas ang iya awtoridad kag dumalahan ang kalalakihan sa mga hilikuton. Ginasundan man ini sang pagdumili sa mga babaye nga mangin pastora sang mga lalaki, kalakip na diri ang paghiwat sang misa ukon pagwali sa ila, pagtudlo sa ila (sa mga lalaki) sa publiko, kag ang pagdumala sa ila sa mga espiritohanon nga mga butang.
Madamo sang mga pagpamalabag sining bagay nahanungod sa kababaehan sa mga hilikuton sang pagkapastor. Ang naanaran amo ang pagpamalabag ni Pablo sa pagpanudlo sang mga babaye bangud sa una nga siglo, ang mga babaye wala edukasyon ukon ginapaeskwela. Apang, sa 1 Timoteo 2:11-14 wala gid nahambal nahanugod sa pag-eskwela ukon ano man nga halintang ang tinun-an sang isa ka tawo ang nangin basehan sini. Kon ang edukasyon ang nangin basehan sang kwalipikasyon sa pagpili sang mga manugpangabudlay kaupod ni Cristo, ti, ang kalabanan sa mga disipulo ni Jesus indi gid kwalipikado. Ang ika-duha nga pagpamalabag amo nga gindumilian ni Pablo ang mga kabaehan sa Efeso nga mangin manunudlo sang mga kalalakihan (ang 1 Timoteo ginsulat para kay Timoteo, ang pastor sang iglesia sa Efeso). Ang Efeso bantog bangod sa iya templo para kay Artemis, kag ang mga kababaehan amo ang may gahom sa sini nga sanga sang paganismo—gani, ang teoriya amo, nga si Pablo nagabalos lang kontra sa ginawi nga ang mga babaye ang nagapanguna sunu’ sa kustombre sang mga taga-Efeso nga mga pagano, kag ang simbahan kinahanglan gid nga mangin lain, ukon indi magsunod sa ila. Pero, sa libro nga 1 Timothy, wala gid namitlang si Artemis, ukon, si Pablo mismo wala naghambal parti sa mga kaanaran nga ginahimo sang nagasimba kay Artemis nga mangin rason sa pagdumili sa 1 Timoteo 2:11-12.
Ang ika-tatlo nga pagpamalabag sini amo nga gintumod lamang ni Pablo ang mga bana kag mga asawa sa kabilogan. Sa lengguahe nga Griego ang mga tinaga para sa “lalaki” kag “babaye” sa 1 Timoteo mahimo man nga itawag sa mga bana kag mga asawa; pero ang pinakasimple nga kahulugan sini nga mga tinaga mas daku pa gid ang mangin kahulugan sini. Dugang pa, ini man nga mga tinaga sa Griego gingamit man sa versiculo 8-10 sini. Ang mga bana lang bala ang puwede makabayaw sang ila mga balaan nga mga kamot sa ila pagpangamuyo nga wala sing pagkaakig nga ini nangin baliskad sang makita sa versiculo 8? Ang mga babaye lang bala ang kinahanglan magsuksok sang bayo nga husto-hustohan lang, maghimo sang matarong, kag magsimba sa Dios (versiculo 9-10)? Syempre indi. Ang versiculo 8-10 claro gid ang pagtan-aw sa mga lalake kag mga babaye, indi lang ang bana kag mga asawa sa versiculo 11-14.
Ang isa pa gid ka pagpamalabag sa ining paghangop nahanungod sa mga kababaehan sa hilikuton pangpastor amo nga ang iya sini relasyon sa kababayehan nga nag-uyat sang mga puesto nga mataas bilang pangulo sa Bibliya, labi na si Miriam, Deborah, kag si Huldah sa Daan nga Katipan. Matuod gid man nga ining mga babaye nga ini pinili sang Dios para sa especial nga hilikuton para sa Iya, kag sila magatindog bilang mga sulundan nga mga palaanggiran sang pagtoo, kaisog, kag, huo, ang pagpangulo. Apang ang awtoridad sang kababaehan sa Daan nga Katipan indi masyado ka importante sa ining mga isyu sang mga pastor sa simbahan. Ang mga nasulat sa Bag-o nga Kasulatan nagapakita sang bag-o nga pagsulundan para sa mga katawhan sang Dios--ang simbahan, ang lawas ni Cristo—kag ang ining ehemplo nagakinahanglan sang istruktora sang awtoridad nga sa simbahan gid lang makita, indi ini para sa nasyon sang Israel ukon sa iban pa nga mga grupo sa Daan nga Katipan.
Halos pareho man ang mga argumento kag si Priscila kag si Febe ang palaanggiran sa Bag-o nga Katipan. Sa Binuhatan 18, si Priscila kag si Aquila ginpakita bilang mga maukod nga mga nagapangabudlay para kay Cristo. Ang ngalan ni Priscila una nga nabatian, siguro nagapatimaan nga mas kilala ang iya ngalan sa palangabudlayan sang sa iya bana. Gintudlo ayhan ni Priscilla kag sang iya bana ang mga maayong balita ni Jesus sa kay Apolos? Huo, sa ila nga puloy-an “ginpaathag pa gid nila sa iya ang paagi sang Dios” (Binuhatan 18:26). Nagsiling bala ang Bibliya nga si Priscila nangin pastora sa simbahan ukon nagtudlo sa publiko ukon nangin nagpanguna nga lider sang isa ka kongregasyon sang mga balaan? Wala. SA aton nahibaluan, si Priscila indi nangin bahin sang pagpangabudlay nga kabaliskaran sa gintudlo sa 1 Timoteo 2:11-14.
Sa Roma 16:1, si Febe gintawag nga “deacon” (ukon “kabulig”) sa simbahan kag mataas ang paghangad ni Pablo sa iya. Pero, pareho man kay Priscila, wala sang may nasulat sa Kasulatan nga nagapakita nga si Febe nangin pastora ukon manunudlo sa mga kalalakihan sa simbahan. Ang kwalipikasyon bilang katigulangan sa simbahan amo nga “Makahibalo magtudlo”, indi ini para sa mga deacono.
Ang istruktura sa pagkasulat sang 1 Timoteo 2:11-14 nagahatag sang klaro nga rason kun nga-a nga ang mga babaye indi puede mangin pastora. Ang versiculo 13 nagapanugod sa “kabangdanan”, nga nagahatag sang “rason” sang ginpanghambal ni Pablo sa versiculo 11-12. Nga-a nga ang mga babaye indi gid nagakadapat magtudlo ukon mag-uyat sang mas mataas nga poder sang sa mga lalaki? Bangod nga “si Adan mas una nga gintuga, masunod si Eva. Kag si Adan indi amo ang gintiplang; ang babaye ang gintiplang” (versiculo 13-14). Una nga gintuga sang Dios si Adan kag masunod si Eva para mangin “katuwang/kabulig” para kay Adan. Ang pagpasunod-sunod sang pagtuga may daku nga kahulugan sa familia (Efeso 5:22-33) kag sa simbahan.
Ang kamatuoran nga si Eva gintiplang ara sa 1 Timoteo 2:14 bilang rason nga-a ang mga kababaehan wala nagaserbisyo bilang pastora ukon ang pag-angkon sang spiritual nga poder sa mga kalalakihan. Indi ini buot silingon nga ang mga babaye madali nga matiplang komparar sa mga lalaki. Kon ang tanan nga mga babayi mas madali matiplang, nga-a abi nga sila ginpasugtan nga magtudlo sa mga kabataan (nga mas madali man matiplang) kag ang iban pa nga mga kababaihan (nga kuno mas madali man matuntohan)? Ang kasulatan nagasiling nga indi nagakadapat nga mangin manunudlo sang mga lalaki ang mga babaye ukon nga ang mga babayi mangin mas poderoso pa sa lalaki sa ila nga espiritohanon nga awtoridad sa mga lalaki bangod nga si Eva natiplang. Ginpili sang Dios ang ihatag sa mga kalalakihan ang pagpanguna sa pagpanudlo sa simbahan.
Madamo sa mga kababaihan maayo gid mag-amoma sang mga bisita, magpakita sang kaluoy, magtudlo, magdala sang ebangelio, kag magbulig. Kadam-an sa mga hilikuton sa mga local nga simbahan nagadepende kag nagadalagan bangod sa mga kababaihan. Ang mga babaye sa simbahan wala man ginadumilian sa pagpangamuyo sa publiko ukon ang paghambal sang mga profesiya (1 Corinto 11:5), luwas lang sa pag-uyat sang mas mataas nga espiritohanon nga poder sa mga kalalakihan. Wala gid sa Bibliya sang nasulat nga pagdumili sa mga babaye nga pagpakita ukon paggamit sang mga dulot sang Balaan nga Espirito (1 Corinto 12). Ang mga kababaihan, katulad sang mga kalalakihan, pareho lang nga gintawag nga magpangabudlay para sa mga katawhan, sa pagpakita sang bunga sang Espirito (Galacia 5:22-23, kag sa pagpalapnag sang maayong balita sa mga nagtalang (Mateo 28:18-20; Binuhatan 1:8; 1 Pedro 3:15).
Ang Dios nag-ordina nga ang mga kalalakihan lang ang hatagan sang espiritohanon nga awtoridad ukon poder sa pagpanudlo ukon pagpastor sa simbahan. Indi ini bangod nga mas maayo nga manunudlo ang mga lalaki ukon nga ang mga babaye mas manubo ang ila tinun-an ukon kabos ang ila kaalam (nga indi gid man ini matuod). Ang simple nga kabangdanan sini amo nga, ini ang pagbuot sang Dios nga pagpadalagan sang simbahan. Ang mga kalalakihan amo ang nagakadapat nga magpakita nga ehemplo sa pagpanguna sa espiritohanon nga pagpamuno—sa ila nga kabuhi kag sa ila mga panghambalanon kag mga tinaga. Ang mga kababaihan magahimo sang mas manubo nga bahin sa simbahan kag indi magpanguna sa poder ukon awtoridad. Ang mga babaye ginalaygayan nga magtudlo sa iban nga mga kababaihan (Tito 3:3-5). Wala nagadumili ang Bibliya sa mga kababayihan sa pagtudlo sa mga kabataan. Ang isa lang ka ginadumilian sa mga kababaihan amo ang pagtudlo ukon ang mangin mas mataas ang ila espiritohanon nga awtoridad sa mga kalalakihan. Ini amo ang nagapaiway ukon nagadumili sa mga babaye nga magpangabudlay bilang pastora sang mga kalalakihan. Wala ini nagakahulugan nga mas manubo ang importansya sang mga kababaihan, sa bisan ano nga paagi, apang ini nagahatag sa ila sang hilikuton nga natumod sa ila sa paghando ukon pagsunod sa plano sang Dios kag ang paggamit sang Iya mga dulot paagi sa ila bilang mga babaye.
English
Mga Pastora/ Manugwali nga babaye? Ano bala ang ginahambal sa Bibliya nahanungod sa mga kababayenhan sa Hilikuton ukon Ministry?
