Pātai
E te Atua i te tīariari? He taunakitanga mo te oraraa o te Atua?
Whakautu
E kore e taea te mohiotia kikī ranei te oraraa o te Atua. Ko te Biblia ta e ti'a ia tatou ia farii i te whakapono ki te meka e te vai te Atua: “A, kahore hoki he whakapono e taea ki te pai te Atua i te reira, no te mea me whakapono tetahi e haere mai ana ki a ia e te vai ia me e utu e ia te hunga e rapu ana ia i ata” (Hiperu 11:6). Ki te penei ta te Atua e hiahiatia ana, i taea noa kitea ia, ka whakamatau ki te ao katoa e te vai ia. Otiia ki te mea i taua e ia, i reira e kia kahore he take mo te whakapono. “Na ka korero ki a Ihu ki a ia, ‘No te mea kua kite koe i ahau, i whakapono koe: ka koa te hunga kua whakapono ki te hunga kahore nei i kite a ano’” (John 20:29).
E kore e tikanga, Heoi, i te mea kahore he taunakitanga o te oraraa o te Atua. Ko te āhua Biblia, “Ko te rangi e whakaatu i te kororia o te Atua: ko te rangi te kauwhau i te mahi o ona ringa. Ra i muri i te ra ringihia reo atu e ratou: i muri po po whakaatu mohio ratou. Kahore he kupu reo i te wahi e kore e rangona to ratou reo ranei. To ratou reo e haere i roto i ki te whenua katoa, a ratou kupu ki nga pito o te ao” (Psalm 19:1-4). Titiro i nga whetu, he mahara ki te nui o te ao, te mātakitaki i te mea whakamiharo o te taiao, i te kitenga o te ataahua o te ahiahi-katoa o enei mea tohu ki te Kaihanga te Atua. Ki te kore i nui enei, i reira hoki ngā taunakitanga o te Atua i roto i to tatou ngakau ake. Ecclesiastes 3:11 te parau mai ia tatou, “…Kua whakaturia ano e ia i roto i te tau mure ore ngakau o te tangata.” Hohonu i roto ia tatou, ko te aronga e reira te tahi mea i tua atu i tenei ora me te tangata i tua atu i tēnei ao. E ahei kia whakakahore tatou i tenei matauranga hinengaro, engari te aroaro o te Atua i roto ia tatou, me nga mea katoa a tawhio noa ia tatou he tonu kitea. Ahakoa tenei, faaara te Biblia e ka tonu etahi whakakahore oraraa o te Atua: “E ai ta te wairangi i roto i tona ngakau, 'Kahore he Atua’” (Psalm 14:1). Mai i te nuinga o te iwi i roto i te hītori, i roto i ngā ahurea katoa, i roto i te u'i katoa, a ki runga ki te whakapono i roto i te fenua katoa oraraa o te tahi mau huru o te Atua, i reira me te tahi mea (te tangata ranei) ai i tēnei whakapono.
I tua atu ki te tautohetohe te Bibilia no te oraraa o te Atua, i reira e ngā tohenga arorau. Te tuatahi, i reira, ko te tautohe ontological. Ko te puka tino o te tautohe ontological whakamahi ana ki te whakamatau oraraa o te Atua i te ariā o te Atua. E haamata te reira ki te whakamāramatanga o te Atua kia rite ki “he oranga ake i e kore nui taea te hapu.” Te ka tohe te reira e ki te tīariari he nui atu ki te kore i te tīariari, a reira me te tīariari te oranga conceivable nui. Ki te kore i te tīariari te Atua, ka kore te Atua e te oranga conceivable nui, me e E fehangahangai te whakamāramatanga rawa o te Atua.
Ko te kupu tuarua ko te kupu teleological. Kī ana te kupu teleological e mai te whakaatu ki te ao te hoahoa mīharo taua, i reira me kua he Designer hanahana. Hei tauira, ki te he te whenua a tae noa ki te torutoru rau māero tata tata ranei atu i te ra, e kore e waiho te reira ahei o te tautoko i te nui o te ora i te reira wā e. Ki te ara i te torutoru ngā ōrau rerekē te āhuatanga i roto i to tatou huru, e mate tata nga mea ora katoa i runga i te whenua. Ko nga taumahatanga o te muingota o te pūmua kotahi hanga i te tupono noa, ko 1 i roto i te 10243 (e ko te 10 te whai i te 243 ngā kore). E uru ana te pūtau kotahi te o miriona o ngā rāpoi ngota pūmua.
Ka karanga te arotau tuatoru mō te oraraa o te Atua kei te te kupu cosmological. Me whai te take katoa pānga. Tenei ao me nga mea katoa i roto i te reira te mea he pānga. Kia te tahi mea i meinga nga mea katoa ki te haere mai ki te oranga. Ko te mutunga iho, i reira me te tahi mea “un-meinga” i roto i te tikanga ki te meinga nga mea katoa atu ki te haere mai ki te oranga. e “un-meinga” take ko te Atua.
Mohiotia te wha o te ngangare rite te kupu morare. I nga tikanga i roto i te aamu i etahi ahua o te ture. Ia tangata te tikanga o te tika me te he. Murder, e takoto ana, tahae, me te viivii e ü paopao. Mai hea i tenei tikanga o te tika me te he i te mea kahore i te Atua tapu?
Ahakoa katoa o tenei, akakite maira ia tatou i te Biblia e ka panga te iwi i te matauranga, me te mārama te whakakorekore, o te Atua, me te whakapono kē he teka. Roma 1:25 e ai ta, “Kua whakawhiti ratou i te pono o te Atua, mo te teka, a karakia ana, mahi mea hanga, kapea ake te Kaihanga-nei i te whakamoemiti ki ake ake. Amine.” Te Biblia te parau ra hoki e te iwi kahore he kupu whakahoki mo te kore whakapono i roto i te Atua: “Hoki mai i te hanganga o te ao ngā-tana a te Atua e kitea kaha mau tonu, me te hanahana āhua-kua āta kite, he mohio ki i te mea i hanga, kia kore ai he kupu tangata” (Roma 1:20).
Iwi titau ki te paopao oraraa o te Atua no te mea te mea “e kore pūtaiao” ranei “no te mea kahore he tohu.” Kei te e whakaae kotahi ratou e te vai nei te he Atua, me mohio ano hoki te take i pono ratou e ratou kawenga ki te Atua, me te roto i te fifi o te faaoreraa hara i ia (Roma 3:23, 6:23). Ki te vai ra te Atua, na e hopoi'a ki a ia mo ta tatou mau ohipa ia tatou. Ki te Kāore i te tīari te Atua, na e nehenehe ia tatou ia rave i te mea ta tatou e hinaaro, kahore he ki te hohaa te Atua whakawa ia tatou. Ko te aha e rave rahi o te hunga e whakakahore te oraraa o te Atua piri kaha ki te ariā o te naturalistic homai whanaketanga-te reira a ratou he rerekē ki te whakapono i roto i te Kaihanga te Atua. Te vai te Atua, a te mutunga e mohio katoa e te vai ia. Ko te meka rawa e ētahi whakamātau kia fefeka ki te whakakore i To'na oraraa i roto i te he meka he tautohe mo tona oranga.
Te aha tatou e mohio te vai te Atua? I Karaitiana, e matau ana matou te vai te Atua no te mea e korero ana matou ki a ia i nga ra katoa. E kore e amui tatou rongo korero ia ki a matou, engari ite tatou i tona aroaro, e ite tatou i Ta'na arata'iraa, e matau ana matou i To'na aroha, ia tatou e hiahia tona aroha noa. Mea kua puta i roto i to tatou oraraa e kahore whakamārama taea atu atu i te Atua. Te Atua, kua pera maere tatou i ora ai, ka puta ke to tatou mau oraraa e kore e taea e matou te āwhina engari whakaae me te whakamoemiti ki tona oraraa. Tetahi o enei tautohetohe e taea whakapati tetahi ki te whakaae te mea kua kitea te tangata e whakakahore. I roto i te mutunga, me moui a te Atua kia manakohia e te whakapono (Hiperu 11:6). E kore ko te tupeke matapo ki te pouri i roto i te whakapono ki te Atua: he mea mahi haumaru ki te ruma i pai-tahuna i te wahi e tu kē te nuinga o te iwi nui.
English
E te Atua i te tīariari? He taunakitanga mo te oraraa o te Atua?