سوال
کیہ رب دی کوئی ہوند ہے؟ کیہ رب دے ہون دا کوئی ثبوت وی ہے؟
جواب
رب دے ہوں یاں نہ ہون دا کوئی ثبوت نہیں دتا جا سکدا۔ پاک کلام آکھدا ہے بئی رب دی ہوند دی سچائی نوں سانوں اپنے ایمان نال مننا چاہیدا ہے: "اتے بنا ایمان دے رب راضی نہیں ہوندا، کیوں جے جیہڑا وی اوہدے ول نوں آؤندا ہے اوہدے لئی رب دی ہوند نوں مننا ضروری ہے اتے اوہ اوہناں تے مہر کردا ہے جہیڑے اپنے منوں اوہنوں منندے ہین" (عبرانی 11:6)۔ جے رب اینا ہی لوڑیدا ہے، اوہ سدھا سدھا ساہمنے آ کے سارے جہان نوں اپنی ہوند دا ثبوت دے سکدا ہے۔ پر جے اوہ انج کردا، فیر ایمان دی لوڑ نہ رہندی۔ "فیر یسوع نے اوہنوں آکھیا ' کیوں جے توں اوس نوں ویکھیا ہے، توں من لیا ہے؛ مبارک نیں اوہ لوک جیہناں ویکھیا وی نہیں تے مُڑ وی ایمان لے آندا'" (یوحنا 20:29)
پر، ایہدا ایہہ مطلب نہیں بئی رب دی ہوند دا کوئی ثبوت نہیں ہے۔ بائبل بیان کردی ہے، "اسمان رب دا جلال ظاہر کردا ہے؛ فضا اوہدی کاریگری وکھاؤندی اے۔ دن دن دے نال گل کردا ہے اتے رات رات نوں حکمت سکھاؤندی ہے۔ کوئی کلام یاں بولی ایہو جہی نہیں جیہدے وچ اوہناں دی واج نہ سنیندی ہوئے۔ اوہناں دا سد ساری دھرتی تے سنیندا ہے اتے اوہناں دا کلام جہان دیاں سخراں تیکر ہے۔ اسمان وچ اوہنے سورج لئی اک تنبو تانیا ہے" (زبور 19: آیت 1 توں 4 تائیں)۔ تاریاں نوں ویکھنا ، ایس جہان دے کھلار نوں سمجھنا، قدرت دے عجوبیاں تے گوہ کرنا، ڈُبدے ہوئے سورج دا حسن ویکھنا ۔۔ ایہہ ساریاں شیواں اک بناؤن والے رب وال سینت ماردیاں ہین۔ جے ایہہ حالے وی گھٹ نیں، تے رب دا ثبوت ساڈے اپنے دلاں اندر وی ہے۔ واعظ باب 3 آیت 11 سانوں دسدی ہے، "۔۔۔اوہنے ہمیشگی نوں وی بندیاں دے دلاں وچ تھاں دتی ہے۔ ساڈے دُھر اندر ایہہ اقرار ہے بئی ایس حیاتی توں اگانہہ وی کجھ ہے اتے ایس جہان توں پرانہہ وی کوئی ہے۔ اسیں جان بُجھ کے ایس علم توں انکاری ہو سکدے ہاں، پر رب دی ہوند ساڈے اندر اتے ساڈے آل دوآلے فیر وی ظاہر ہے۔ اس دے ہوندیاں ہوئیاں وی، پاک کلام سانوں خبردار کردا ہے بئی کجھ لوک فیر وی رب دی ہوند دے منکر ہون گے: "جھلا اپنے دل وچ آکھدا ہے،'کوئی رب نہیں ہے'" (زبور 14 آیت 1) کیوں جے مڈھ توں لے کے، سارے وسیباں وچ، ساریاں رہتلاں وچ، اتے دھرتی دیاں ساریاں ونڈاں وچ لوکاں دی اک وڈی گنتی دا کسے نہ کسے طرحاں دے رب دی ہوند تے ایمان ہے، کوئی نہ کوئی گل (یاں کوئی جی) ہونا ہے جیہڑا ایس عقیدے دی وجہ بنیا ہے۔
رب دی ہوند لئی بائبل دے حوالیاں توں ودھ، عقلی دلیلاں وی ہین۔ پہلی، ہوند دے نظریعے دی دلیل ہے۔ ہوند دے نظریعے دی سب توں مشہور قِسم جیہڑی رب دی ہوند نوں ثابت کرن لئی ورتی جاندی ہے اوہ رب دا تصور ہے۔ ایہدا مڈھ رب دی ایس تعریف نال بجھدا ہے بئی "اوہ جیہدے توں وڈے بارے وچاریا وی نہیں جا سکدا۔" فیر ایہہ دلیل دتی جاندی ہے بئی اوہدی ہوند اوس توں وڈی ہے جیہدی ہوندی نہیں ہے، اتے اس لئی سب توں وڈا سمجھے جان والی دی ہوند دا ہونا لازمی ہو جاندا ہے۔ جے رب نہ ہوندا، فیر رب عقل وچ آؤن والی سب توں وڈی ہوند نہ ہوندا، اتے ایہہ رب دی مڈھلی تعریف نال میل نہیں کھاندی۔
دوجی دلیل ایس جہان دی دلیل ہے۔ ایس جہان دی دلیل ایہہ بیان کردی ہے بئی کیوں جے ایہہ جہان اک بہت سوہنی بنتر وچ بنیا وکھالی دیندا ہے، فیر ہمیش توں ایتھے لازمی کوئی نہ کوئی بناؤن والا ہے۔ مثال دے طور تے، جے ایہہ دھرتی سورج توں کجھ کُو سینکڑے میل ہور دور یاں نیڑے ہوندی، تے ایہدے تے اوہ حیاتی نہ ہوندی جیہڑی ایس ویلے ایہدے تے ہے۔ جے ساڈے چوگردے وچ عنصراں دی در کجھ فیصدی اجوکی در نالوں وکھری ہوندی، تے دھرتی تے وسدی نیڑے تیڑے ساری مخلوق مر جاندی۔ اک اکلے پروٹین دے اچن چیتی سببی بنن دا عمل انج ہے بئی 1 توں 10243 (جیہڑا ایہہ ہے بئی 10 دے مگر 243 صفر لگدے ہین)۔ اک خلیہ لکھاں پروٹین مالیکیولاں دے رلن نال بن دا ہے۔
رب دی ہوند دی اک تیجی دلیل نوں ایس جہان دے مڈھ اتے ایہدی بنتر دی دلیل آکھیا جاندا ہے۔ ہر اثر دی کوئی نہ کوئی وجہ ہوندی ہے۔ ایہہ جہان اتے ایہدی ہر شے اک اثر ہے۔ کوئی نہ کوئی ہونا ہے جیہدے پاروں ہر شے ہوند وچ آئی۔ اخیر باقی ہر شے نوں ہوند وچ لیاؤن لئی کوئی "انہوندی" وجہ لازمی ہونی چاہیدی ہے۔ اوہ "انہوندی" وجہ رب ہے۔
اک چوتھی دلیل اخلاقی دلیل اکھواؤندی ہے۔ تاریخ دے مڈھ توں ای ہر وسیب دے کجھ قانون سن۔ ہر کسے نوں چنگے ماڑے دی مت ہوندی ہے۔ خون کرن، جھوٹھ بولن، چوری کرن، اتے بھیڑے کماں نوں نیڑے تیڑے سارے جہان وچ ردیا جاندا ہے۔ چنگے ماڑے دی ایہہ مت جے کسے پاک رب ولوں نہیں آئی تے فیر کتھوں آ گئی؟
ایس سارے دے مگروں وی، پاک کلام سانوں دسدا ہے بئی لوک نتارویں اتے نہ انکاری ہون جوگ رب دے علم نوں نکارن گے اتے جھوٹھ تے یقین کرن گے۔ رومیوں باب 1 آیت 25 وچ ہے، "اوہناں نے رب دی سچائی نوں جھوٹھ نال وٹا دتا اتے رب نوں پُوجن دی تھاں مخلوق نوں پُوجن وچ بہتا رُجھ گئے حالانکہ رب ہی رہندی دنیا تائیں پُوجے جان دے لائق ہے۔ (آمین) پاک کلام ایہہ اعلان وی کردا ہے بئی لوکاں کول رب نوں نہ منن دا کوئی پج وی نہیں ہے: "کیوں جے رب دی ازلی قدرت اتے الوہیت جیہڑیاں اوہدیاں ان ڈٹھیاں صفتاں ہین جہان بنن دے مڈھ توں اوہدیاں بنائیاں ہوئیاں شیواں وچوں جھلکدیاں ہین۔ ایس لئی بندے کول کوئی پج نہیں" (رومیوں باب 1 آیت 20)۔
لوک رب دی ہوند نوں ردن دا دعویٰ ایس لئی کردے ہیں کیوں جے ایہہ "غیر سائنسی" ہے یاں"کیوں جے ایہدا کوئی ثبوت نہیں ہے۔" اصلی وجہ ایہہ ہے بئی اک واری جدوں اوہ ایہہ من لیندے ہین بئی اک رب ہے، اوہناں لئی ایہہ احساس کرنا ضروری ہو جاندا ہے بئی اوہناں نوں رب اگے جواب دینا پینا ہے اتے اوہناں نوں اوہدے کولوں بخشش دی لوڑ ہے (رومیوں باب 3 آیت 23، باب 6 آیت 23)۔ جے رب دی ہوند ہے، تے اسیں اپنے عملاں لئی اوہدے اگے جواب وی دینا ہے۔ جے رب دی کوئی ہوند ای نہیں ہے، فیر اسیں ایس گلوں بے پرواہ ہو کے بئی رب سانوں دیکھ رہیا ہے جو من آوے چنگا مندا کر سکدے ہاں۔ ایہو وجہ ہے اوہناں وچوں بہت سارے لوک جیہڑے رب دی ہوند نوں نکاردے ہین ارتقاء دے نظریے نال چمبڑے ہوئے ہین ۔۔ ایہہ اوہناں نوں اک خالق رب تے یقین رکھن دا بدل دیندا ہے۔ رب ہے اتے اخیر ہر کسے نوں پتہ ہے بئی رب ہے۔ اصلی گل ایہہ ہے بئی کجھ لوک بڑے دھڑلے نال اوہدی ہوند نوں نکارن دا جتن کردے ہین تے اصل وچ ایہو اوہدی ہوند دی اک دلیل ہے۔
سانوں کیویں پتہ ہے بئی رب دی ہوند ہے؟ اک عیسائی دے طور تے، اسیں جان دے ہاں کہ رب دی ہوند ہے کیوں جے اسیں روز اوہدے نال کلام کردے ہاں۔ اسیں رب نوں اپنے نال اُچی اُچی گلاں کردا نہیں سُن دے، پر اسیں اوہدی ہوند نوں محسوس کردے ہاں، اسیں اوہدی اگوائی نوں محسوس کردے ہاں، اسیں اوہدا پیار جان دے ہاں، سانوں اوہدے فضل دی لوڑ ہے۔ ساڈیاں حیاتیاں وچ ایہو جہیاں گلاں واپردیاں ہین بئی جیہناں دی رب توں اڈ کوئی وضاحت نہیں ہے۔ رب نے سانوں اینی کرامت نال بچایا ہویا ہے اتے ساڈیاں جیونیاں نوں بدلیا ہے بئی اسیں اوہدی ہوند نوں منن اتے اوہدیاں صفتاں کرن توں رہ ای نہیں سکدے۔ ایہناں دلیلاں وچوں کوئی وی دلیل کسے نوں وی جیہڑا ساہمنے دی شے نوں منن توں انکاری ہے نوں منا نہیں سکدی۔ اخیر وچ، رب دی ہوند نوں ایمان دے نال قبولیا جانا چاہیدا ہے (عبرانیوں باب 11 آیت 6)۔ رب تے ایمان رکھنا ہنیرے وچ تیر چلاؤن برابر نہیں ہے؛ ایہہ اک چنگے چاننے کمرے وچ پٹیا گیا اک پیر ہے جیہدے وچ لوکاں دی اک بہت وڈی گنتی پہلاں ای کھلوتی ہوئی ہے۔
English
کیہ رب دی کوئی ہوند ہے؟ کیہ رب دے ہون دا کوئی ثبوت وی ہے؟
