Ibujo:
Gisi Mulungu aliho?
Ishosho:
Ulu Mulungu aliho leleho ibujo lya ng'hana na solobo elo munhu adogije kwibuja. Maganiko ga ng'wa Mulungu, aliyo ishosho lya ibujo Gisi Mulungu aliho? Lihayile ubize na makanza magehu ga kwiganika nguno galeho maganiko minge. Aha ng'wisho, esho tokobonaga mu kikalele ka ng'wa munhu,sayansi, maganiko gawiza shihamo na histolia jikatotongelaga kubiza ni ishosho: Yene ng'hana Mulungu aleho.
Ng'hangala ninge ibujo lyenele likalemeziwagwa na maganiko ga giki "Udolile kuyomba bila ya kutawatawa giki Mulungu aliho?" Makoye gale giki, ng'hana yene ni ng'hana duhu, hange leteho ishosho lya ng'hana hanze na kwisaba maganiko gawiza. Mu nguno yeneye i mahakama ihaile ng'hana kwike kushika mu bulamuji wakwe; aliyo bakachobaga kolekeja "Kutawatawa mu maganiko" hange kubashisha mu kwiganika giki "Hamo mhayo oyo wetajwa." Kuchoba "Ng'hana" ya Mulungu giki aliho munhu adolile kulema ete maganiko gawiza.Mu ng'hana nulu mu milimo ya banhu mu nzila ya ng'hana mu welelo."Kumanya" ng'hana shihamo na "Kuzunya" mihayo yeneye ile mu mbika ningi. Kutola loyaga,nulu kubiza na maganiko gawiza pye mihayo yeneye etodola kubakumya abo bamala kulema kwenga kwandya. Maganiko gang'wa munhu gadolile kunduta kila munhu. Nota kwenga kule munhu idogite kubiza na bututi kutinda ng'hana yoseyose eyo twadole kumanya nayo.
He chene kubiza na" buzunya" shile kinhu sha solobo- na kulola kikalele kang'wa Mulungu. Bumani wa ng'hana bokajaga higolya ya budula wise. Bahnu ba maganiko gabobi na abo bakajaga na banhu binge bakabizaga shihamo nise. Kokobiza shiku jose na lyoma kwenga shikolo esho twadola"kumana" ne sho "toleshizunya" Shikajaga shihamo na abo batazunyaga na bazunya. Tutumana kila kinhu mu makanza gose aho tolikala ha shite, ulu tukolyaga shilewa, kulinha ha ngaji. Shetwa shenishi pyi shikasombolaga buzunya wise. Toketaga duhu kutinda kumana ki esho shilemo, ku nguno ya esho tomanile. He solobo ya malange ga buzunya wa mu Bibilia, shihamo na kunzunya Mungu mu kikalele kakwe. Tokozunyaga esho tumanile, kutulondela mu shitwa, kutinda mu kubiza na kumana kudo (Bahebulania 11:6).
Kutinda kubiza na kumana kumo kong'wa Mulungu, yene kokabiza kuzunya. Kunzunya Mulungu itasolaga kubiza na kuzunya wa buboku (Yohana 20:29) aliyo shitenaga butalemejaga managaniko ga ki munhu, maganiko gawiza shihamo na ng'hana yamugate, esho ekambelejaga kushosha ishosho lya Mulungu aliho?
Mulungu aliho? - Mganiko ga ki munhu
Kwiboja kikalele ka ng'wa Mulungu ekandyaga na maganiko gawiza. Ikenhaga solobo aliyo ete omo banhu bakikalaga. Ateho munhu oyo akandyaga mubugaiwa mu nzila pye, kuchoba nzila ya loboti kutinda kulondela maganiko gakwe. Banhu binge bakasombolaga kikalele kabo kono bakolaga esho balenasho mu si. Hama, kuchoba kumana kigasheje ka ng'wa Mulungu uhayile kwandya na maganiko ga kimunhu. Aha ng'wisho tokotumamila maganiko gawiza kutushosha mu kalolele kenako.
Kigasheje ka ng'wa Mulungu kole mu kigasheje ka munhu kila lushiku (Balumi 1:19-20; Zabuli 19:1, Nomeji 3:11). Eye shihamo na kubiza na ng'holo ya kwigasha na banhu chiza kufuma mugate. Shihamo ne si eyo tokigashaga omo ya sumbilwa.U bumuhnu bukalembaga giki, ng'hana yene, buhwahwa, itogwa, kukolwa banhu, shetwa shawiza, mihayo yabobi ..., gale gawiza neyo galena solobo. Banhu binge mu histolia ya ng'wa munhu bakazunyaga mu ng'hana kutinda esho badola kushilola.
Mihayo ya kimunhu eyo twadula kubiza nayo ete ng'wisho. Aliyo Mulungu akatumelaga kukundulwa kutale gete bulaleki (Kukundulwa 3:20). Hange maganiko gakotowelaga kuchoba mashosho gange (Matayo 7:7-8). Abo bakalemaga kulalekwa na Mulungu aboi batalekejiwagwa ku nguno ya bugaiwa masala (Balumi 1:18; Zabuli 14:1).
Mulungu akikalaga? - Maganiko ga ki munhu
Mihayo mitale idato ya maganiko ga kikalele ka ng'wa Mulungu. Kikalele kang'wa Mulungu kulefuma mu shikolo esho tokashibonaga mu miso mu si, nguno ya kubejiwa i si, mhayo gwa kwigasha chiza na banhu bange.
Maganiko ga pye esho tokoshibonaga mu si shilena wandejo aliyo aleho oyo akasheneleja shibize ho. Kila esho shikeneleja shikafuma mu sha kwandya. Aliyo o nyololo gwa mihayo eye etoja limo duhu aliyo buhayile bubize na wandijo. Maganiko genenaya gahayile kubiza na kwikala kwa mugate esho shitikala shekenile. I si ise itabizile ho duhu: Maganiko genaya gakontolaga Mulungu hagate: Oyo atasumbilwe, neyo oyo akashipimaga shikolo pyi, owei he nguno ise ya kwandya ya ng'hana ise.
Nguno ya kubeejiwa i si ikalolaga omo si elebonekana. Kinhu shitale, kulola nfumo gwa lemi, omo munhu akabumbwa, shihamo na kinhu shinge esho shile higolya- Kila kinhu shikabeejiwa mu nguno eyo walenayo oyo akashisumba na kushipanga. Nguno yeneye ele ntale no kubalemeja abo bate bazunja kutoshishimoja.
Eteho nzila yose yose banhu badole kuyombe giki i sonda shihano na shikolo pye isho shile higolya shikabiho duhu. Ulu gale gete omo tokololaga lelo u mhayo ndimu gukubiza kinhu- kikalele-shikobiza shidimu no. Kinhu pyi esho shile higolya shikipangaga mu budula wa ng'wa Mulungu. I sayansi itale kuhaya kupanga kwenga mukucha, aliyo akolomba ulu bobona shisumbwa shawiza mu si. Abagunduji ba sayansi abo bakabona shandikwe haselele ya si shandekile nale henaha ng'wi pango mihayo yeneye yale yandekile haloguta wi pango. Lelo baleho banasayansi binge na banhu binge bamaganiko minge ekosombolaga ng'hana giki maganiko gabo gakohayaga giki aliyo umo oyo abeejiwa i si yeneye eyo toligasha.
Kikalele kawiza na banhu gukasombolaga iganiko lya kubiza bawiza nulu babubi. Kuyomba ng'hana mhayo gwenuyu dwadula kwihalaleja gete "Ikobiza kinehe?" ete gete "Ele gete". Kubiza na kanuni nyiza ja kikalele shikatwenjaga bupelanu wise, maganiko gane, maganiko ga ing'wene obo akohayaga Mulungu ize na kung'wa mbeleja mu ghalama yose. Maganiko ayo banhu bakiganikaga kwenga mu kinhu esho shitalolagwa. Hanze na yeneyo, u nsingi wa kigasheje kawiza na Mulungu shikikalaga mu histolia nulu kikalele ka banhu.
Kulungalunga konge kwiganika kikalele ka banhu kule na solobo mu nzila maka. Ulu kikalele kawiza kukabizaga sha ing'wene, na hange shitenega nguno yoseyose nulu shikoja shihama na mihayo eyo itagalukaga. Kikalele ka bu munhu kotoja shihamo na ni hitimisho lyaho gete letena solobo. Gasombelele ka maganiko matale nibole banhu mu kikalele kawiza badulile kwiyinheleja maganiko ga kwikala chiza he shilagilo esho bakafunyaga, ng'wene Mulungu.
Gisi Mulungu aliho? - Sayansi ya banhu
Mu maganiko gawiza ga shihamo higolya ya kulola mugate. Iganiko gete kutola ilaka itale, Mu kiganekile kado geke mu sayansi welelo ikabumbwa. Aliyo mukasumbilwe. Kwenga mu banhu ba kulolalola iganiko lya kuseema kufuma mu Bibilia shitajaga shihamo mu kasombolele, gete i si eyo yaleho na kale nulu wandijo wa shikolo shose.
Banhu ba sayansi bakazunya omo Bibilia ikayombaga. Banhu, esho tokowelagwa mu Bibilia shihamo na sehemu ningi ejo Bibilia ikayombaga a banhu ba sayansi bakazunyaga. U bugunduzi winge bukiza ku nguno baleho banhu binge abo baletawatawa kuzunya i Bibilia.
I histolia shihamo na fasihi mu kabonele kabo bakahayaga kikalele ka Mulungu. Kwandya omo Bibilia ikabekwa ebize nguno emo: Budula wa kulolola shandekwa kufuma mu Bibilia esho shikojaga na eyo ikiza elenha kajele ka ng'hana gete.Bazunya kwenga mu bayudaya bakadimaga kikalele kabo, kwigasha chiza na banhu bange, hange kubyalwa sayansi mhya hange ileja shihamo na ng'hana yeneye.
Gisi Mulungu aliho? - Mulungu mu bise
Kila mihayo eyo nayombaga kwandya shile malange gete ago udulile kugapandeka mu shitabo shinge. Hange kikalele ka ng'wa Mulungu kololechiwa mu banhu binge, kwenga mu kikalele ka banhu. Idolile kubiza shidimu no kubolekecha banhu bange giki ulena buyegi mu ng'holo yako aliye etogalocha omo oleigwa. Eye hate kuyomba giki kalolele ka mugate kakatindaga kalolele ka hanze aliyo i ng'hana ndimu makanza mingi ikabizaga na nguzu kufuma mu kikalele ka muhnu umo umo. Maisha ago gagaluchwa, kabonele ako katulwa chiza shihamo na mashosho ga kulomba jile sehemu ja kabonele kise giki Mulungu akikalaga neyo aliho.
Ng'hana ya ng'wa munhu eyo ikahayaga giki Mulungu aliho, hange ha kabonele ka ng'wa Mulungu giki a banhu bii ngwe geko. Mulungu akiza mu kila munhu gete munhu (2 Bakolinto 4:6) topandeke wisange shihamo nanhwe (Yohana 14: 6). Abo bakanchobaga Mulungu mu ng'hana Mulungu akobapandeka (Matayo 7:7-8) Hange kubiza na budula wa kwiga sha na Moyo Ng'wela (Yohana 14:26-27).
Ibujo igisi Mulungu aliho? totoshokeja ibujo lyenili mu maganiko dudu aliyo twadola kushihaya shikolo shidito esho shikosombologa giki Mulungu aliho. Kunzunya Mulungu ete buzunya wa buboku kuja mu giti. Aliyo ele nzila kwenga mu giti kuja mu chumba esho tala ikobakaga hange mihayo pye ele hape.
English
Olena ibujo?