Mbudziso
Yesu Kristo ndi nnyi?
Phindulo
U fhambana na mbudziso "Naa Mudzimu u hone" vhathu vha si gathi vha vhudzisa arali Yesu Kristo e hone. Zwo ḓowelea u tenda uri Yesu ndi muthu wa vhukuma we a tshila kha ḽifhasi ngei Isiraele miṅwahani ya 2000 yo fhiraho. Mafhungo a thoma musi hu tshi ambiwa nga ha u vha hone ha Yesu. Kanzhi vhurereli vhu funza uri Yesu ndi muporofita kana mufunzi wavhuḓi kana muthu wa Mudzimu. Vhuleme ndi uri Bivhili i ri vhudza uri Yesu ha sokou vha muporofita, mufunzi wavhuḓi, kana muthu wa Mudzimu.
C.S. Lewis kha bugu yawe ine ya pfi Mere Christianity o ṅwala mafhungo a tevhelaho: “Ndi khou lingedza u iledza uri vhathu vha songo amba tshithu tsha vhutsilu nga Hae [Yesu Kristo]: 'Ndo ḓiimisela u ṱanganedza Yesu sa mufunzi muhulwane wa zwa vhuḓifari, fhedzi a thi ṱanganedzi u amba hawe uri u Mudzimu.' Tshenetsho ndi tshithu tshine a ro ngo fanela u tshi amba. Muthu we a vha a tshi tou fana na vhaṅwe na u amba zwe Yesu a zwi amba o vha a sa ḓo vha mufunzi muhulwane wa zwa vhuḓifari. O vha a tshi ḓo vha e tsilu—kha vhuimo vhu fanaho na ha muthu ane a ri ha na tshivhi—kana o vha a tshi ḓo vha e Diabolo a bvaho heleni. Ni fanela u ita phetho. Arali hoyu muthu o vha e, nahone ndi, Murwa wa Mudzimu, kana e muthu a lwalaho ngeleloni kana zwiṅwe zwithu. Ni nga mu fhumudza sa tsilu, ni nga mu pfela nga mare na mu mu vhulaha sa ḽi dimoni; kana na wala fhasi na mu vhidza Murena na Mudzimu. Fhedzi ri songo ḓa na mafhungo a sa pfali nga ha u vha hawe mufunzi muhulwane wa muthu. Ha ngo ri ita uri ri ḓidzhiele yeneyo phetho. O vha a songo ḓiimisela u ita nga u ralo.”
Nga zwenezwo, Yesu o ri o nnyi? Bivhili i amba uri ndi nnyi? Tsha u thoma, kha ri sedze maipfi a Yesu a re kha Yohane 10:30, “Nṋe na Khotsi ri vhathihi.” Musi ni tshi a vhala lwa u thoma, zwi nga vhonala uri o vha a tshi khou amba uri ha Mudzimu. Naho zwo ralo, ṱhogomelani nḓila ye Vhayuda vha aravha ngayo kha zwe A zwi amba, “‘Vha-Yuda vha fhindula vha ri: A ri U kanḓi nge wa ita mishumo yavhuḓi, ri U kanḓa nge wa sema Mudzimu ngeno U muthu” (Yohane 10:33). Vhayuda vho dzhia maipfi a Yesu sa u ḓiamba uri u Mudzimu. Kha ndimana dzi tevhelaho, Yesu ho ngo khakhulula Vhayuda nga u vha vhudza uri, "A tho ngo ri ndi Mudzimu.” Zwenezwo zwi sumbedza uri Yesu o vha a tshi khou amba zwa vhukuma uri U Mudzimu nga u amba uri, “Nṋe na Khotsi ri vhathihi” (Yohane 10:30). Yohane 8:58 ndi iṅwe tsumbo: “Yesu a amba navho a ri: Ngoho, ngoho, ndi a ni vhudza: Abrahamu a sathu u vha hone, nṋe ndi hone.” Hafhu, Vhayuda vho aravha nga u ṱoḓa u kanḓa Yesu nga matombo (Yohene 8:59). Nge Yesu a amba uri "Ndi nṋe" ndi mafhungo a fanaho kokotolo na a re kha Thesitamende ya Kale a dzina ḽa Mudzimu (Ekisodo 3:14). Ndi ngani Vhayuda vha tshi nga ṱoḓa u kanḓa Yesu nga matombo arali A songo amba tshithu tshine vha tenda uri ndi u sema Mudzimu, na u amba uri u Mudzimu?
Yohane 1:1 i ri “Ipfi o vha e ene Mudzimu.” Yohane 1:14 i ri “Ipfi a shanduka a vha ṋama.” Zwenezwi zwi sumbedza uri Yesu ndi Mudzimu kha ṋama. Mufunziwa Thoma o amba na Yesu a ri, “Murena wanga! Mudzimu wanga” (Yohane 20:28). Yesu ho ngo mu khakhulula. Muapostola Paulo o Mu ṱalusa sa, “…Mudzimu muhulu, Mutshidzi washu Kristo Yesu” (Tito 2:13). Muapostola Petro u amba zwi fanaho, “…Mudzimu washu na ha Murena washu Yesu Kristo.” (2 Petro 1:1). Vhuporofita vhu re kha Thesitamende ya Kale vhu sumbedza zwine Kristo a vha zwone, “Ngauri ro bebelwa ṅwana, ro ṋewa murwa, Vhuhosi vhu kha shaḓa ḽawe; o irwa dzina ḽawe a pfi: Mulaya-vhuṱolo, Mudzimu-Muhali, Randalamo, Ṋe-mulalo” (Yesaya 9:6).
Nga zwenezwo, samusi C.S. Lewis o amba, u tenda uri Yesu ndi ene fhedzi mufunzi wavhuḓi ndi zwone. Yesu o amba uri ndi ene Mudzimu. Arali E si Mudzimu, nga zwenezwo u A zwifha, nahone zwenezwo zwa ita uri a si muporofita, mufunzi wavhuḓi, kana muthu wa Mudzimu. Vha tshi itela u talutshedza maipfi a Yesu, "vhaḓivhi" vha musalauno vha amba uri vha a "ḓivha ḓivhazwakale ya vhukuma ya Yesu" a vho ngo amba nga ha zwithu zwinzhi zwine Bivhili ya zwi amba nga Hae. A ro ngo fanela u ṱaṱisana na zwine Ipfi ḽa Mudzimu ḽa zwi amba nga zwe Yesu a zwi amba na u zwi ita. "Muḓivhi" a nga vha hani na nḓivho yo fhelelaho nga ha mafhungo o iteaho vhutshiloni ha Yesu miṅwahani ya mahumi mavhili yo fhiraho nga zwe Yesu a zwi ita kana zwe a si zwi ambi u fhira vhathu vhe a tshila navho, vha a shuma navho, na vhe vha funzwa nga Yesu nga Dzawe (Yohane 14:26)?
Ndi ngani hu tshi vhudziseswa nga ha u ri Yesu ndi nnyi? Ndi ngani zwi zwa ndeme u ḓivha uri Yesu ndi Mudzimu kana a si Mudzimu? Tshiitisi tsha ndeme ndi tsha uri arali Yesu o vha e si Mudzimu, lufu Lwawe lwo vha lu sa ḓo vha lwo linganela u itela u lifha tshigwevho tsha zwivhi zwa shango ḽoṱhe (1 Yohane 2:2). Ndi Mudzimu fhedzi ane a na kona u lifha tshenetshi tshigwevho (Vha-Roma 5:8; 2 Vha-Korinta 5:21). Yesu o fanela u vha Mudzimu u itela uri A lifhe tshikolodo tshashu. Yesu o vha a tshi fanela u vha muthu u itela uri A kone u fa. Vhathu vha ḓo tshizwa arali vha vha na lutendo kha Yesu Kristo. U vha ha Yesu mudzimu zwi sumbedza uri vhathu vha ḓo tshidzwa hu tshi shumiswa Ene. U vha ha Yesu mudzimu zwo ita uri A ri, “Ndi nṋe nḓila na mafhungo-ngoho na vhutshilo; a huna ane a ḓa ha Khotsi, arali a sa ḓi nga nṋe” (Yohane 14:6).
English
Yesu Kristo ndi nnyi?