Hèsin:
Mawu ka tíin a?
Ɖò:
Ɖokpó ɖo nǔkanbyɔ́ tají húgǎn e mɛɖé sixú lin tamɛ dó é wɛ nyí ɖɔ Mawu ka tíin a jí? Linlin gěgé wɛ mɛ lɛ́ nɔ ɖó dó Mawu wú, amɔ̌ xósin níná nú nǔkanbyɔ́ Mawu ka tíin a? ɔ́ nyí ayiɖónǔwú nukún xwixwe yɔywɛ ɖé tɔn ǎ bo nɔ byɔ́ linlin kpó kúnnuɖenu kpó voovo. Ɖo kléwún mɛ ɔ nǔ ɖěɖěe mǐ kplɔ́n sín nǔ e gbɛtɔ́ lɛ́ mɔ kpɔ́n lɛ́ é, nǔnywɛ́ xwítíxwítí, tamɛlinlin e jínjɔ́n kúnnuɖenu ɖejid'éwú lɛ́ jí kpó hwenuxó kpó mɛ é nɔ d'alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ ɖɔ kpó jiɖiɖe kpó ɖɔ: ɛɛn, Mawu tíin.
Hwɛhwɛ ɔ, è sixú kan nǔ lěhǔn lɛ́ byɔ́: “A ka sixú ɖexlɛ́ ɖɔ Mawu tíin a? Nǔ e nyí nǔgbó ɔ́ xó ɖě nɔ ɖ'éwú ǎ amɔ̌ kúnnuɖénu jɔ kúnnuɖénu ɖěbǔ sixú tíin bo ma ná gɔn ma é ma jínjɔ́n tamɛ linlin e sɔgbe kpó nǔlinlɛn kpó jí ǎ. Énɛ́ wɛ zɔ́n bɔ hwɛɖɔxɔxá lɛ́ nɔ ɖó nukún kúnnuɖénú e nǔ bǐ vɔ ɖ'éwú é hwɛ cóbó nɔ gbowhɛ ǎ; amɔ̌ yě nɔ flí “nǔxokpɔ́n e ɖo jlɛ̌jí é” xwe bo nɔ sɔ́ ayi dó “nǔ e sixú sɔgbe húgǎn é” jí.
Nǔ e ma jlɛ̌jí ǎ wɛ é nyí ɖɔ è ɖo kúnnuɖenú e mɛɖébǔ ma sixú gbɛ́ ǎ é ba dó Mawu wú wɛ. wɛ è nɔ ba kúnnúɖenú gbɔn ǎ, gbɛtɔ́ lɛ́ ɖésú nɔ wa nǔ gbɔn mɔ̌ ɖo wɛkɛ́ ɔ́ m ǎ. Nǔ vo lásálásá wɛ kúnnuɖenú “mimɔ” kpó “gbe yìyí ná” kpó nyí. Xó e na ɖu ɖo mɛ jí lɛ́ na bo tlɛ sɔgbe bo ɖó agbɔ̌n gbɔn ɖěbǔ ɔ́, é sixú húzú linlin nǔmaɖitɔ́ akohunká ɖé tɔn ǎ. Nú nǔxokpɔ́ntɔ́ é nɔ tɛ́dó gbeta yětɔn lɛ́ wú ɔ́, ényí “kúnnuɖenú” ɔ́ na bo tlɛ ɖu ɖo mɛ e kpo lɛ́ bǐ jí ɔ́, é na nyí mɔ̌ nú yě ǎ. Linlin e mɛɖé ɖó e nɔ wa nǔ dó jǐ tɔn húgǎn kúnnuɖenú e é mɔ é.
Énɛ́ xlɛ́ ɖɔ “nǔɖiɖi” ɖíɖó alɔkpa ɖé ɖo dandan—ényí è na mɔ kpowun ɖɔ Mawu tíin sín xó wɛ ǎ. Mǐ ɖie ma sixú ɖó nǔtunwuntunwun kpíkpé ǎ e. Mɛ ɖiɖe dó vo kpó linlin agɔ ɖíɖó dó mɛ wú kpó nɔ wa nǔ dó linlin mǐtɔn lɛ́ wú. Vogbingbɔn ná ɖo nǔ e mǐ “tunwun” kpó nǔ e mǐ “ɖi nǔ na” é kpó tɛ́ntin. Nǔ ɖokpó ɔ́ wɛ jɛ dó nǔmaɖitɔ́ kpó nǔɖitɔ́ lɛ́ kpó wú. Hweɖěbǔnu e mǐ jínjɔ́n azinkpo jí, ɖu nǔ, ɖo síngbo jí wɛ ɔ, mǐ sixú kpéwú bo tunwun nǔ ɖěɖěe lɛ́lɛ̌ dó nǔ énɛ́ lɛ́ bǐ ǎ. Mǐ nɔ wa nǔ, có mǐ tunwun ǎ ɖó nǔ e mǐ tunwun é wú. Nǔ e jí nǔɖiɖi Biblu tɔn kpó nǔɖiɖi ɖɔ Mawu tíin kpó jínjɔ́n é nɛ́. Mǐ nɔ ɖeji dó nǔ e mǐ tunwun e wú bɔ énɛ́ nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ wa nǔ, có mǐ ka ɖó nukúnnujɛnǔmɛ kpíkpé ɔ́ ǎ (Eblée lɛ́ 11:6).
Mɛɖé tunwun Mawu kpó é gbɔ kpó ɔ́, afɔɖiɖe nǔɖiɖi tɔn wɛ bǐ nyí. Nǔɖiɖi ɖíɖó nú Mawu ka nyí nǔɖiɖi nukún tíntɔ́nnɔ ǎ, (Jaan 20:29) mɔ̌ jɛ́n é ma ka sixú ɖu ɖo tɛ́nkpɔ́n e è sɔ́ ayi wínní wínní dó kan ná jí ǎ é nɛ́ (Jaan 5:39–40). Nǔ e gbɛtɔ́ lɛ́ mɔ kpɔ́n é, tamɛlinlin e jínjɔ́n kúnnuɖenu ɖejid'éwú lɛ́ jí, kúnnudenú tɛgbɛ tɔn ée ma nɔ húzú ǎ lɛ́ é, alǒ nǔ ɖěvo ɖěbǔ e sixú d'alɔ mɛ bɔ è na ná xosin nú nǔkanbyɔ́ Mawu ka tíin a? ɔ nɔ hɛn nǔɖiɖi mɛtɔn lidǒ.
Mawu ka tíin a? — Nǔ e gbɛtɔ́ mɔ kpɔ́n lɛ́ é
Hwɛhwɛ, nǔ è na ɖɔ xó dó tíin e Mawu tíin é wú ɔ, nǔ e sɔgbe bo ɖu ɖo mɛ jí lɛ́ jí wɛ è nɔ bɛ́sín. Énɛ́ sɔgbe, amɔ̌ lěe gbɛtɔ́ nɔ wa nǔ gbɔn é nɛ́ ǎ. Mɛɖébǔ nɔ bɛ́ nǔɖé bo nɔ gɔn nǔɖé gbé nya ǎ, bo na nɔ xwedó tamɛ linlin fɔɖiɖe e è sɔ́nǔ tɔn ɖ'ayǐ robot ɖɔhun hwɛ̌ cóbo sɔ́nǔ nú linlin tɔn ǎ. Nǔ e ɖo gbɛ mɛ lɛ́ jí wɛ gbɛtɔ́ lɛ́ nɔ zɔn dó bo nɔ mɔ tínmɛ nú gbɛ ɔ. Énɛ́ wú, bo na dó badona kpɔ́n ɖɔ Mawu ka tíin a jí ɔ́, nǔ e gbɛtɔ́ lɛ́ mɔ kpɔ́n é jí wɛ é ɖó ná bɛ́sín. Énɛ́ gúdo ɔ́, mǐ na zán tamɛ linlin e sɔgbe dó gbejé linlin énɛ́ lɛ́ ná.
Nǔ e gbɛtɔ́ lɛ́ nɔ mɔ gbe bǐ gbe e nɔ ɖekúnnu ɖɔ Mawun tíin. (Hlɔ̌manu lɛ́ 1:19–20; Dɛhan 19:2; Nǔnywɛ́tɔ́xó 3:11). Nǔwalɔ ɖagbe e mǐ ɖó ɖo jɔwamɔ linu lɛ́ lɔ ɖ'émɛ. É lɛ́ kan wɛ̌kɛ e mǐ nɔ mɔ bɛ́ lɛ́lɛ̌ dó mǐ é. Gbɛ gbɛtɔ́ tɔn nɔ sísɛ́ mǐ bɔ mǐ nɔ tunwun ɖɔ nǔgbó, mɛzínzán, wǎnyíyí, wǎngbɛ́númɛ, ɖagbewiwa, nǔ nyanya kpó nǔ ɖěvo ɖěvo lɛ́ kpó … nyí nǔ bo tíin. Ɖo hwenuxó mɛ Ɖibla nyí gbɛtɔ́ lɛ́ bǐ wɛ nɔ ɖi nǔ nú nǔgbo e nukún ma nɔ mɔ ǎ é húgǎn nǔ e nukún nɔ mɔ é.
È ná ɖɔ ɔ, nǔ e gbɛtɔ́ mɔ kpɔ́n lɛ́ nyí kúnnuɖenú é wú è sixú ganjɛ é ǎ. Amɔ̌ Mawu nɔ zán nǔɖexlɛ́mɛ kpaa dó bló ylɔ̌ nú mǐ ná (Nǔɖexlɛ́mɛ 3:20). Nǔ e gbɛtɔ́ lɛ́ mɔ kpɔ́n ɖo kpaa mɛ é, alɔ wɛ yě ɖó ná nɔ dó mǐ bɔ mǐ na nɔ ba xósin ɖěvo lɛ́ (Matíe 7:7–8). Mɛ ɖěɖěe nɔ dovɛ́ nú alǒ gbɛ́wǎn nú ylɔ̌ e Mawu ylɔ̌ yě é ɔ́, kɛnklɛ́n ɖ'émɛ́ nú xlonɔnú e yě wa énɛ́ é ǎ (Hlɔ̌manu lɛ́ 1:18; Ɖɛhan 14:1).
Mawu ka tíin a? — Gbɛtɔ́ sín Tamɛ linlin dó nǔ e sɔgbe e jí
Nǔ agbɔ̌nnɔ atɔn ɖé lɛ́ nɔ ɖekúnnu ɖɔ Mawu tíin; yě wɛ: tamɛlinlin dó wɛkɛ kpó nǔ e ɖ'émɛ lɛ́ kpó jí, nǔɖiɖi ɔ ɖɔ linlin ɖé wú wɛ è da nǔ lɛ́ kpó walɔ ɖagbe xó e ɖu ɖo mɛ jí lɛ́.
Tamɛlinlin dó wɛkɛ kpó nǔ e ɖ'émɛ lɛ́ kpó jí ɔ nɔ gbéjé sɛ́n nǔɖe wu jɛn nǔɖe nɔ sín tɔn wú. Ényí nǔɖe jɛ ɔ́, nǔ e wayi é ɖé wɛ na ko zɔ́n, bɔ nǔɖe ka nɔ tíin bo nɔ gɔn nǔdé wú sín gbeɖé ǎ. Amɔ̌ ényí nǔɖe wɛ zɔ́n kɛ́ɖɛ́ jɛ́n è na ɖo ɖiɖɔ wɛ ɔ́, hǔn nǔɖěbǔ ɖo tɛn na sɛ wɛ ǎ nɛ́. Tamɛ linlin dó kúnnuɖenú e sɔgbe é jí nɔ byɔ́ ɖɔ nǔ e tíin sín mavɔmavɔ ní ma sín nǔɖěvo ɖěbǔ wú ó. É jɛ wě ɖɔ, wɛkɛ mǐtɔn kún na tíin sɔ́yi mavɔ mavɔ ǎ, é ka na gɔn nǔɖe dɔn wá ǎ. Tamɛnlinlin e sɔgbe é ɔ, Mawu: mɛ è ma dá ǎ é, mavɔmvɔ e zɔ́n bɔ nǔɖevo lɛ́ tíin é, mɛ nukɔn tɔn e zɔ́n nǔ bǐ nyí nǔgbo é jí wɛ é nɔ sɔ́ ayi dó.
Nǔɖiɖi ɔ ɖɔ linlin ɖé wú wɛ è da nǔ lɛ́ ɔ́, nɔ gbéjé lěe a ján wɛkɛ ɔ gbɔn é. Sunvisɛkplé lɛ́ voovo lɛ́, Planɛti e lɛlɛ̌ dó hwe é, ADN, nǔ tínwún tínwún e nɔ nɔ atomu lɛ́ mɛ é — nǔ lɛ́ bǐ xlɛ́ ɖɔ linlin ɖé wú wɛ è to nǔ lɛ́ bɔ yě ɖo kannu kannu. Kúnnuɖénú élɔ́ ɖ'agbɔ̌n sɔmɔ̌ bɔ é nɔ vɛ́wǔ nú mɛ e ma ɖi nǔ ɖɔ Mawu tíin ǎ lɛ́ é ná tínmɛ lěe è dá nǔ lɛ́ gbɔn é.
Nǔ tínwún tínwún e nɔ nɔ atomu lɛ́ mɛ é alǒ hlɔ̌nhlɔ́n lɛ́ xlɛ́ ɖɔ yě ɖó ná ɖo tito jí lè yě ɖe gbɔn é. Amɔ̌ nǔ yě ma ko cí mɔ̌ pɛ́pɛ́pɛ́ ɖ'ayǐ wɛ à ɔ́, énɛ́ wɛ nyí nǔ e gɛ́dɛ́ ǎ ɔ́ gbɛ sixú tíin ǎ. Nǔɖíɖó maxa maxa gěgé ɖe ɖo gbɛ ɔ́ mɛ bo nɔ wa nǔ ɖo tito jí tawun bɛ nɔ jíwǔ bo zɔ́n gbɛ sixú tíin. Nǔnywɛ́ xwítítíxwí ko kpéwú gbeɖé bo tínmɛ ɖɔ gbɛ sixú jɔ sín nǔ e ma ɖo gbɛ ǎ é mɛ ǎ, amɔ̌ é xlɛ́ lěe nǔɖíɖó ée gɛ́dɛ́ lɛ́ wa gbɛ ajiji mɛ gbɔn é. dobanúnǔtɔ́ dokunkun tɔn lɛ́ mɔ bɔ è wlán nǔkɛgbe un ɖo fí dó adó ɖé mɛ ɔ, yě na ɖɔ ɖɔ nǔ e ɖó nǔnywɛ́ é sín nǔwiwa wɛ. Ɖo ali ɖokpó ɔ́ nù ɔ, ADN gbɛtɔ́ tɔn ɔ, è sɔ́nǔ ná gbɔn é ɔ, xɔzɔ́watɔ́ ɖagbe hugǎn gbɛ ɔ tɔn sixú kpé nǔɖěbú d'éwú ǎ. Kúnnuɖénú énɛ́ e ɖ'agbɔ̌n tawun é nɔ xlɛ́ ɖo ali sogbe e nu ɖɔ nǔnywɛtɔ́ ɖé wɛ dá nǔ lɛ́—é wɛ nyí Mawu.
Walɔ ɖagbe xó e ɖu ɖo mɛ jí lɛ́ nɔ dɔn ayi mɛtɔn wá nǔ ɖagbe kpó nǔ nyanya kpó, jijɔ ɖagbe kpó nǔ ɖěvo lɛ́ kpó. É sɔgbe ɖɔ è ní ɖó ayi wú ɖɔ "nǔ e ɖó ná nyí” kún nyí “nǔ e nyí” ó. Nǔwiwa jijɔ ɖagbe tɔn lɛ́ nyí nǔ ɖokpó ɔ gbéɖé gbéɖé xá linlin ɔ ɖɔ nǔɖíɖó é wa gbɛ mɔ̌ tɔn mɔ̌ tɔn nú éɖée nɔ sú bo nɔgbɛ. Linlin ɔ ɖɔ nǔ linlin gbɛtɔ́ lɛ́ tɔn ɔ, walɔ ɖagbe jí wɛ è nɔ sɔ́ jínjɔ́n ɖó ná dɔn ayi mɛtɔn. Gbɔnvo nú énɛ́ ɔ, sɛ́n nǔwalɔ ɖagbe tɔn lɛ́ nɔ húzú ɖo hwenuxó gblamɛ alǒ aca lɛ́ mɛ ǎ.
Gɔ̌ná ɔ, xó ɖiɖɔ dó linlin walɔ ɖagbe tɔn lɛ́ jí ɔ́, ɖagbe kɔn jɛ́n é nɔ kplá mɛ yi. Ényí nǔwiwa jijɔ ɖagbe tɔn lɛ́ nɔ gbɔnvo sín mɛɖé jí jɛ mɛɖěvo jí ɔ́, yě na nyí nǔɖéwanú ǎ. Alǒ yě ɖó ná sɔ́ yě jínjɔ́n nǔgbó dodó é ma nɔ húzú ǎ lɛ́ jí. Nǔ ɖěɖěe gbɛtɔ́ lɛ́ mɔ kpɔ́n e nɔ gudo nú linlin ɔ́ ɖɔ walɔ ɖagbe nǔwiwa lɛ́ kún nyí nǔɖéwanu ó ǎ. Tínmɛ e ɖo jlɛ̌jí húgǎn dó hwɛijɔ e wú gbetɔ lɛ́ nɔ lin nǔ dó walɔ ɖagbe nǔwiwa jí bo nɔ lɛ́ ma ɖo yěɖée tɛntin wɛ nyí ɖɔ Sɛ́nnamɛtɔ́ Nǔwalɔ ɖagbe tɔn ɖé jɛ́n na ko ko ná sɛ́n nǔwalɔ ɖagbe tɔn énɛ́ lɛ́; mɛ énɛ́ wɛ nyí Mawu.
Mawu ka tíin a? — Nǔnywɛ́ xwítíxwítí gbɛtɔ́ tɔn
Ayiɖónuwú nɔ zɔ́n bɔ è kpéwú bo ɖe linlin e sɔgbe bo ɖu ɖo mɛ jí énɛ́ lɛ́ tɔ́n. Linlin ɖélɛ́ ɖi Sɛ́n Big Bang tɔn xlɛ́ ɖɔ é hwe bǐ ɔ́, nǔnywɛ́ xwítíxwítí xlɛ́ ɖɔ wɛ̌kɛ́ ɔ da wɛ è da ɛ, bo kún na nɔ te káká sɔ́yi ó. Nǔ ɖokpó ɔ wɛ nyí nú ADN ɖésú ɔ nɛ́. Kúnnuɖénú xóxó ɖěe e xo kplé lɛ́ nɔ gǔdo nú linlin ɔ ɖɔ Mɛdatɔ́ é Biblu ɖɔ xó tɔn é ɖé tíin bo sɔ́ ta tínmɛ élɔ́ lɛ́, ɖi wɛ̌kɛ́ mavɔ mavɔ alǒ gbɛ jɔ sín nǔ ma ɖo gbɛ lɛ́ mɛ.
Ɖobibanúnǔ dokunkun tɔn lɔ nɔ gǔdo nú nǔ e Biblu ɖɔ é. Gbɛtɔ́ lɛ́, nǔjijɔ lɛ́, kpó fí ɖěɖěe xó Biblu ɖɔ lɛ́ é ɔ, xlɛ́ ɖɔ nǔgbo wɛ nú énɛ́ lɛ́ nyí. Mɛ lɛ́ ko ɖɔ ɖɔ xɛxó wɛ nyí nǔ e ɖo Biblu mɛ lɛ́ cóbɔ è wá mɔ gěgé nǔ voovo énɛ́ lɛ́.
Hwenuxó, wěma lɛ́ ɖésú ɖekúnnu ɖo Mawu tíin. Kpɔ́ndéwú ɖokpó wɛ nyí lěe è cyɔ́n alɔ Biblu jí gbɔn é: nǔwúkpíkpé ɔ ba mɔ lěe wěmafɔ Biblu tɔn lɛ́ cá kan xá nǔ e jɛ wayi xóxó ɖé gbɔn é xlɛ́ ɖɔ è sixú ɖeji dó Biblu wú. Nǔ e Jwifu-klisánwun lɛ́ wa dó aca, nǔwalɔ ɖagbe, acɛ gbɛtɔ́ lɛ́ tɔn, kpó nǔnywɛ́ xwítíxwìtí agaɖanu tɔn kpó wú é xlɛ́ ɖɔ nǔgbó wɛ nǔ énɛ́ lɛ́ nyí.
Mawu ka tíin a? — Mawu ɖo mǐ mɛ
Nǔ voovo e xó mǐ ɖɔ wa yi lɛ́ ɔ́, nǔ wɛ nyí bɔ mɛ lɛ́ kplɔ́n d'éwú bɔ é lɛ́ ɖo wěma afatɔ́n afatɔ́n lɛ́ mɛ. Amɔ̌ nú mɛ gěgé ɔ́, nǔ e mɛ lɛ́ mɔ kpɔ́n jí wɛ è nɔ zɔn dó tawun bo nɔ ɖéxlɛ́ ɖɔ Mawu tíin. Ɖi kpɔ́ndéwú é sixú vɛ́wǔ nú we bɔ è ná “ɖexlɛ́” mɛɖé ɖɔ émí ɖó awǎjijɛ amɔ̌ énɛ́ ná húzú tíin e a tíin é ǎ. Mǐ ɖó ná wá tasúna kɔn ɖɔ linlin mǐɖésúnɔ tɔn ɖ'agbɔ́n húgan nǔ e nyí nǔgbó é ǎ, amɔ̌ nǔgbó e gɛ́dɛ́ lɛ́ ɔ́, nǔ voovo e gbɛtɔ́ lɛ́ mɔ kpɔ́n é wɛ nɔ gɔ́ so ná. Gbɛ e húzú e, jijɔ e è vɔ́jláɖó é, xósin nú ɖɛ mɛtɔn lɛ́ ɖo nǔ e nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ mɔ ɖɔ Mawu tíin lɛ́ é mɛ.
Nukún e mǐ nɔ sɔ́ dó kpɔ́n Mawu ná é nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ tunwun ɖɔ Mawu tíin, bɔ linlin Mawu tɔn wɛ ɖɔ nǔ ní cí mɔ̌ nú gbɛtɔ́ lɛ́ bǐ (2 Kɔlɛ́ntinu lɛ 4:6), énɛ́ wú ɔ́ mǐ sixú zun xɔ́ntɔn vivɛ́ xá Mawu (Jaan 14:6). Mɛ e ɖo Mawu ba wɛ dó nǔjɔnǔ mɛ lɛ́ na mɔ ɛ (Matíe 7:7–8) énɛ́ na zɔ́n bɔ mǐ ná ɖo Yɛsinsɛn sín nukɔn hwebǐnu. (Jaan 14:26–27).
Énɛ́ wú ɔ́, nǔkanbyɔ́ Mawu ka tíin a? ɔ́, mǐ sixú ná xósin ná kpó kúnnuɖenú lɛ́ bǐ kpó ǎ, amɔ̌ mǐ sixú dɔn ayi wá lěe kúnnuɖenú lɛ́ ɖ'agbɔ̌n sɔ é jí bo xlɛ́ ɖɔ Mawu tíin. È ní yígbe ɖɔ Mawu tíin ɔ nyí nǔɖiɖi nukún tíntɔ́nnɔ sín xó ǎ. Afɔɖiɖe ɖé wɛ bo nɔ zɔ́n bɔ è nɔ gosín zinflú gɔngɔn mɛ wá wěziza nú fí e nǔ bǐ nɔ hɔ́nwun ɖe é.
English
A ɖó nǔkanbyɔ́ ɖé a?